کیفیت زندگی شهری به عنوان یک مفهوم کلیدی جهت تامین نیازهای اساسی شهروندان در راستای رفاه عمومی، بهزیستی اجتماعی و رضایتمندی افراد و همچنین ابزاری کارآمد برای ارزیابی سیاستهای عمومی، رتبهبندی مکانها و پایش سیاستها و راهبردهای مدیریت و برنامهریزی شهری میباشد. هدف اصلی از انجام این پژوهش سنجش کیفیت زندگی شهری بر اساس دو رویکرد عینی و ذهنی در سطح محلات منطقه یک شهر قم میباشد. در همین راستا با توجه به ویژگیهای ناحیه مورد مطالعه و دادههای در دسترس دو قلمرو دسترسی و آلودگی صوتی به همراه شاخصها و معرفهای آنها هم از طریق محاسبه بر روی دادههای کمی و انجام تحلیلهای فضایی و هم از طریق پرسش از شهروندان، مورد ازیابی قرار گرفت. جهت استخراج و مدلسازی شاخصهای دهگانه دو قلمرو اصلی تحقیق از لایههای کاربری اراضی و شبکه معابر شهری و همچنین دادههای جمعیتی حاصل از سرشماری مرکز آمار ایران استفاده گردیده است. با توجه به نتایج بدست آمده از همپوشانی لایههای مربوط به شاخصها در بعد عینی یک الگوی خاص از میزان کیفیت زندگی در سطح منطقه مورد مطالعه حاصل گردید که نشان میداد مرکز شهر دارای بالاترین میزان کیفیت و با دور شدن از مرکز شهر از میزان آن کاسته میگردد. اما نتایج حاصل از تحلیلهای فضایی بر روی دادههای جمعآوری شده از طریق پرسشنامه کمی متفاوت گردید و الگوی بدست آمده در بعد عینی دچار تغییر و جا به جایی گردید. در نهایت به منظور فراهم نمودن یک ابزار مدیریتی اقدام به رتبهبندی محلات بر اساس شاخصهای نهایی استخراج شده با استفاده از روش TOPSISصورت گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده رتبه اول در بعد عینی و ذهنی به ترتیب محلههای نوبهار و باجک 3 میباشند. در نهایت اقدام به بررسی همبستگی میان نتایج شاخصهای کیفیت زندگی در دو بعد عینی و ذهنی صورت گرفت که نتایج نشان دهنده رابطه معنادار مثبت و همبستگی نسبتا خوبی در بین اکثر شاخصها است.
Esmaeily A, Ashjaei H. A Customized Model for Assessing Urban Life Quality Based on Objective and Subjective Approaches (Case study, Qom city, District one). JGST 2020; 9 (3) :97-111 URL: http://jgst.issgeac.ir/article-1-763-fa.html
اسماعیلی علی، اشجعی حمید. مدلی بومی جهت سنجش کیفیت زندگی شهری مبتنی بر رویکردهای عینی و ذهنی (مطالعه موردی منطقه یک شهر قم). علوم و فنون نقشه برداری. 1398; 9 (3) :97-111
