امروزه مهم‌ترین اهداف هر سازمان بهداشتی، سالم‌سازی محیط‌زیست، کنترل بیماری‌ها، آموزش بهداشت، پیش‌گیری، اقدامات پزشکی و پرستاری جهت تشخیص سریع، کنترل و مدیریت بیماری‌ها می‌باشد. در جوامع امروزی سطح زندگی مردم ارتباط مستقیم با مراقبت‌های بهداشتی در آن‌ها دارد، رشد و توسعه امور بهداشتی باعث بالا رفتن سطح زندگی مردم ازنظر فرهنگ و سلامت خواهد شد. در بررسی بیماری‌ها مطالعه مکانی منطقه از اهمیت خاصی برخوردار است، چراکه وقوع بسیاری از بیماری‌ها به شرایط جغرافیایی منطقه وابسته است. بسیاری از عوامل بیماری‌زا اپیدمیک هستند و به منطقه یا ناحیه خاصی تعلق ندارند، درحالی‌که برخی از آن‌ها در مناطق خاصی رخ می‌دهند. به‌منظور بررسی جنبه‌های مختلف یک بیماری و بررسی ارتباط آن با عوامل محیطی، اقتصادی و اجتماعی و اکولوژیکی، GIS ابزارهای مناسبی را در اختیار قرار می‌دهد. با استفاده از GIS می‌توان توزیع بیماری را در مقیاس‌های مختلف مشاهده کرد از تحلیل‌های زمین‌آماری برای کشف رابطه عوامل مختلف با بیماری استفاده کرد، با تحلیل‌های مکانی-زمانی، بیماری را پیش‌بینی نمود و برای مقابله با آن طرح‌های ایمن‌سازی مطرح نمود و با تحلیل‌هایی چون دسترسی، توزیع منابع را بررسی نمود. هدف تحقیق حاضر ارائه مدلی جهت بررسی الگوی توزیع بیماریهای اوریون، سیاه‌سرفه، سرخجه، آبله‌مرغان و هاری در سطح شهر همدان و در سال‌های 1394 تا 1398 می‌باشد. در این خصوص ابتدا آزمونهای آماری کلاسیک در ارتباط با دادههای بیماریهای موردبررسی اجرا شد. سپس آمار توصیفی مربوط به بیماران موردبررسی قرار گرفت. متغیرهای مربوط به اطلاعات جمعیت شناختی، شامل جنسیت و سن بیماران می‌باشد. پس از انجام آزمونهای آماری کلاسیک، آماره‌های مکانی تحقیق همچون، بررسی خوشهبندی مبتلایان به بیماریهای موردتحقیق، خودهمبستگی مکانی و توزیع براساس فاصله از کاربریهای شهری بررسی گردید. پس‌ازآن با استفاده از دادههای موجود، براساس روش مدل‌سازی میانگین متحرک، مدل توزیع بیماری در سطح شهر همدان تولید و یافتههای مدل با استفاده از دادههای توزیع بیماری مربوط به سال 1398 ارزیابی و صحتسنجی گردید.
Bishei N, Ramezani A. Providing a Framework for Management, Spatial Correlation and Control of Infectious Diseases (Case Study of Hamadan City). JGST 2022; 12 (1) : 9 URL: http://jgst.issgeac.ir/article-1-1052-fa.html
بیشه ای نوید، رمضانی ابوذر. ارائه چارچوبی مکانی برای مدیریت، بررسی همبستگی مکانی و کنترل بیماریهای واگیردار (مطالعه موردی شهرستان همدان). علوم و فنون نقشه برداری. 1401; 12 (1) :127-138
