هدف از این پژوهش بررسی و ارزیابی ارتباط بین سطج پوشش گیاهی و پهنه آبی با تعداد پرندگان در تالاب بندعلیخان بین سالهای 1390 تا 1394 میباشد. با توجه به اهمیت تالاب بندعلیخان به عنوان یک تالاب فصلی و دارای آب شیرین که در 35 کیلومتری جنوب شهرستان ورامین واقع شده است از آن بعنوان منطقه مطالعاتی استفاده شده است. در پژوهش جاری ابتدا پیشپردازشهای لازم یعنی تصحیحات رادیومتریکی که خود شامل تصحیحات اتمسفری، خطای نوار شدن و ... میباشند بر روی تصاویر لندست 7 و 8 انجام گرفت و سپس نقشههای شاخص گیاهی تفاضلی نرمالایز شده (NDVI) و شاخص آب تفاضلی نرمالایزشده (NDWI) با استفاده از تصاویر پیشپردازش شده تولید گردیدند. در ادامه با بررسی هیستوگرام شاخصهای گیاهی و آب تولید شده برای هر سال، حدآستانه مناسب برای هر شاخص انتخاب گردید و با حدآستانهگذاری بر روی شاخصهای گیاهی و آب تولید شده، به ترتیب نقشههای پوشش گیاهی و پهنه آبی برای سال بدست آمدند. در هر سال، نقشههای بدست آمده توسط دادههای مرجع که در این پژوهش بصورت دستی و با بررسی تصاویر ماهوارهای همان سال انتخاب شدهاند مورد ارزیابی قرار گرفتند که نتایج آن نشان میدهد که میانگین صحت کلی و ضریب کاپای استخراج سطح پوشش گیاهی و پهنه آبی در طی پنج سال به ترتیب برابر با 37/89 % و 89/81 % میباشند که نشان از استخراج موفق پارامترهای مذکور میباشد. با بدست آمدن پارامترهای موثر یعنی سطح پوشش گیاهی و آب، بین تعداد پرندگان و پارامترهای موثر رگرسیون خطی دو متغیره تشکیل گردید و ضرایب آن بوسیله روش کمترین مربعات برآورد بدست آمدند. نتایج بررسیها و ارزیابیها نشان میدهد که مدل و رگرسیون تشکیل یافته بین تعداد پرندگان و پارامترهای سطح پوشش گیاهی و پهنه آبی دارای ضریب تعیین 861/0 و ضریب تعیین تعدیل شدهی 582/0 میباشد و بیانگر برازش مناسب رگرسیون میباشد. در ادامه بوسیله ضرایب بدست آمده و رگرسیون تشکیل یافته تعداد پرندگان در سال 1394 با استفاده از سطح پوشش گیاهی و پهنه آبی همان سال برآورد گردیده و با مقدار واقعی تعداد پرندگان در سال 1394 مقایسه گردید که نتایج آن نشان داد جمعیت پرندگان با صحت 1/93% پیشبینی گردیده است. همچنین نتایج نشان میدهند که تغییرات شرایط محیطی تالاب پاسخ مشخصی نسبت به تغییرات جمعیت پرندگان و مهاجرت پرندگان میدهد.تالاب بندعلیخان به عنوان یک تالاب فصلی آب شیرین برای حفاظت از پرندگان بومی و مهاجر مورد اهمیت میباشد. این تالاب در 35 کیلومتری جنوب شهرستان ورامین واقع شده است. پژوهش حاضر با هدف مطالعه و بررسی مهاجرت پرندگان با استفاده از سنجش از دور و سامانههای اطلاعات مکانی بر روی این تالاب انجام شده است. در این مطالعه با استفاده از تصاویر ماهواره سنجنده LANDSAT، پوشش های پهنه آبی و پوشش گیاهی تالاب به ترتیب با استفاده از شاخص NDWI و NDVI از سال 1390 تا 1394 استخراج گردید. نقشه ها، مساحت پهنه آبی و پوشش گیاهی با استفاده از نرم افزار ENVI 5.3 بدست آمد. تغییرات مساحت پهنه آبی و پوشش گیاهی با جمعیت پرندگان مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد که از سال 1390 تا 1393 مساحت پهنه آبی و پوشش گیاهی منطقه مورد مطالعه روند کاهشی داشته است. جمعیت پرندگان نیز با توجه به خشکسالی و کمبود منابع کاهش یافته است. در سال 1394 با افزایش مساحت پهنه آبی و پوشش گیاهی تعداد جمعیت پرندگان نیز رو به افزایش گذاشته است. ارتباط و همبستگی میان مساحت پهنه آبی و پوشش گیاهی تالاب با جمعیت پرندگان با استفاده از مدل رگرسیون در نرم افزار SPSS 23 مورد بررسی قرار گرفت. مشخص شد همبستگی میان پهنه آبی و پرندگان برابر 0/873 و همبستگی میان پوشش گیاهی و پرندگان برابر با 0/660 میباشد و مشخص شد 76/2 درصد از جمعیت پرندگان آبزی و کنار آبزی به پهنه آبی تالاب وابسته میباشند. حدود 43/6 درصد از جمعیت پرندگان آبزی و کنار آبزی به پوشش گیاهی تالاب وابسته میباشند. نتایج نشان داد که تغییرات شرایط محیطی تالاب پاسخ مشخص نسبت به تغییرات جمعیت پرندگان و مهاجرت میدهد.
Fallahi G R, Molavi Vardanjani M. study bird’s migration by using remote sensing and Geographic Information System. (case study of bird’s migration in the alikhan wetland). JGST 2020; 9 (4) :61-78 URL: http://jgst.issgeac.ir/article-1-644-fa.html
فلاحی غلامرضا، مولوی وردنجانی محسن. مطالعه و بررسی مهاجرت پرندگان با استفاده از سنجش از دور و سامانه اطلاعات مکانی (مطالعه موردی مهاجرت پرندگان در تالاب بندعلیخان). علوم و فنون نقشه برداری. 1399; 9 (4) :61-78