امروزه مدیریت کاربری اراضی شهری یکی از نیازهای ضروری بسیاری از کشورهای در حال توسعه میباشد. تا کنون مدل های بسیاری جهت بهینه سازی چندهدفه تخصیص کاربری اراضی ارائه شده است. اما در اغلب این مدل ها برنامه ریزان با مجموعهی زیادی از جوابهایی که اهداف عموماً متناقض اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی را برآورده ساختهاند، مواجه می شوند که این مسئله تصمیم گیری را دشوار می سازد. از طرفی یکی از موضوعاتی که معمولاً از دید محققان دور می ماند، لحاظ نمودن ساختار و الگوی مکانی رشد شهری در مدلسازی تخصیص کاربری اراضی است و مسلماً جوابهایی که با الگوی توسعه شهری بیشترین سازگاری را داشته باشند، در اولویت قرار دارند. این ساختار و الگوی مکانی به وسیله ی شاخص های مکانی قابل تعیین میباشد. از این رو، هدف اصلی این تحقیق مدلسازی تخصیص بهینه کاربری اراضی شهری به وسیلهی الگوریتمهای فراابتکاری و رتبهبندی جوابها با توجه به الگوی مکانی رشد شهری و توسط شاخصهای مکانی میباشد. مرحله ی اول مدلسازی در این تحقیق، با استفاده از الگوریتمهای بهینهسازی چندهدفه NSGA_II و MOPSO صورت گرفته است و چهار تابع هدف اصلی شامل بیشینهسازی سازگاری، مناسبت کاربری با زمین، دسترسی مناسب کاربریها و کمینهسازی هزینهی تغییرات کاربریها تعریف گردیده اند. در مرحله دوم با استفاده از تعریف شاخص های مکانی تلفیقی و تعیین الگوی مکانی توسعه شهر، جواب های حاصل از دو مدل، مقایسه و رتبه بندی گردیدند. مدل پیشنهادی در شهر تهران و با استفاده از نقشه های کاربری دوره های زمانی 1380، 1385 و 1390 در سه سناریو رشد شهری شامل ادامه ی روند موجود، رشد پراکنده و رشد متراکم پیاده سازی گردیده است. نتایج مدلسازی نشان می دهد شاخص های مکانی به خوبی از قابلیت محاسبه و پیش بینی ساختار و الگوی مکانی توسعه شهری برخوردار می باشند. همچنین با استفاده از شاخص های مکانی و رتبه بندی جواب های حاصل از الگوریتم ها، تصمیم گیرنده قادر خواهد بود تصمیم بهتر و قابل اطمینان تری با توجه به ساختار و الگوی مکانی توسعه شهر اتخاذ نماید.
Safarzadeh Ramhormozi R, Karimi M, Alaei Moghadam S. Multi Objective Optimization of Urban Land Use Allocation Using Meta-heuristic Algorithms and Spatial Metrics. JGST 2018; 7 (3) :189-212 URL: http://jgst.issgeac.ir/article-1-607-fa.html
صفرزاده رامهرمزی رضا، کریمی محمد، علائی مقدم ساناز. بهینه سازی چندهدفه تخصیص کاربری اراضی شهری به وسیله ی الگوریتمهای فرا ابتکاری و شاخصهای مکانی. علوم و فنون نقشه برداری. 1396; 7 (3) :189-212