وقوع زلزلههای مخرب بشر را بر آن داشته است که در فکر تدوین یک برنامه زیربنایی برای کاهش خطرات و آسیبهای ناشی از آن باشد. کاهش آسیبپذیری در برابر زلزله تنها از طریق تمهیدات ساختمانی مقدور نخواهد بود و هنگامی تحقق مییابد که ایمنی شهر در برابر خطرات زلزله بهعنوان یک هدف در تمامی سطوح برنامهریزی شهری مدنظر قرار گیرد. تخصیص صحیح و مناسب کاربریهای مختلف شهری کمک شایانی به مسئلهی مدیریت بحران شهری مرتبط با زلزله مینماید بنابراین شناخت متغیرهای مختلف مؤثر در میزان آسیبپذیری مناطق شهری در برابر زلزله ازنظر کاربری زمین شهری ، تعریف و بیان رابطهی آنها با آسیبپذیری، تجزیهوتحلیل آنها و درنهایت دستیابی به نقشه های بهینه کاربری با آسیب پذیری کم تر در مقابل زلزله هدف اصلی این تحقیق میباشد. در این تحقیق، به منظور بهینه کردن تخصیص کاربری های شهری با رویکرد کاهش آسیبپذیری ناشی از زلزله بر اساس فاکتورهای فیزیکی از الگوریتم بهینهسازی چندهدفه NSGA-II استفاده شده است. منطقه 12 شهرداری تهران بهعنوان منطقهی مطالعاتی در نظر گرفته شد. در این الگوریتم اهداف اصلی شامل بیشینهسازی سازگاری کاربریهای مجاور، دسترسی کاربریها، دسترسپذیری کاربریهای بهداشتی-درمانی و مسکونی به شبکه معابر و کمینه سازی خطرپذیری در برابر خطر زلزله و کمینه سازی تغییر کاربریها تعریف شده است. با توجه به چندهدفه بودن الگوریتم NSGA-II، درنهایت تصمیمگیرنده در جبههی جواب بهینه با تعداد زیادی جواب مواجه خواهد شد و این مسئله تصمیمگیری را دشوار خواهد کرد. به این منظور در این تحقیق برای کمک به تصمیمگیری بهتر و نمایش سناریوهای متناظر با اولویت تصمیمگیرندگان، از آنالیز خوشهبندی با روش K-means استفاده شده است. در تستهای انجام شده بر روی الگوریتم بهینهسازی، مشخص شد که نتایج ازنظر همگرایی و تست تکرارپذیری قابلقبول میباشند. همچنین در چینشهای بهینهی بهدستآمده وضعیت توابع هدف بهتر از وضعیت موجود است. نتایج این تحقیق میتواند بهعنوان یک ابزار حمایت از تصمیمگیری به برنامهریزان و سیاستگذاران مدیریت شهری مرتبط با زلزله در خصوص برنامهریزی صحیح فضای شهری کمک نماید. روش مناسب بهینه سازی و منطبق با مسئله و تعریف توابع هدف مطابق با واقعیت و واردکردن جنبههای اصلی مسئله آسیبپذیری زلزله در مدل ارائه شده و اعمال نظرات تصمیمگیرندگان در مراحل تحقیق و در مرحلهی پایانی برای انتخاب چینش بهینه با تجزیه و تحلیل نتایج حاصل از سناریوها و خوشهبندی سناریوها نشان دهندهی کارایی مدل می باشد.
Y. Delaviz, J. Karami, M. Shaygan. Using NSGA-II for Multi-Objective Optimization Allocation of Urban Land Use in Order to Reduce Earthquake Vulnerability. JGST 2016; 5 (3) :247-264 URL: http://jgst.issgeac.ir/article-1-387-fa.html
دلاویز یعقوب، کرمی جلال، شایگان مهران. بکارگیری الگوریتم NSGA-II در بهینه سازی چند هدفه تخصیص کاربریهای شهری به منظور کاهش آسیب پذیری زلزله. علوم و فنون نقشه برداری. 1394; 5 (3) :247-264