با ظهور ارتفاعسنجی ماهوارهای در سال 1973، پنجرۀ جدیدی در مطالعات و تحقیقات اقیانوسی و دریایی و علوم مرتبط با زمین گشوده شد. در این میان پیشرفت و بلوغ تکنولوژی حسگرها و انجام مأموریتهای مختلف ارتفاعسنجی ماهوارهای در سالهای اخیر، تحولی شگرف در علم ژئودزی و مبحث مدلسازی میدان ثقل زمین ایجاد کرد. ارتفاعسنجی ماهوارهای منبع عظیمی از اطلاعات جهت تعیین ژئوئید با دقت و رزولوشن مکانی بالا را در اختیار قرار میدهد. اطلاعات این روش جایگزین بسیار مناسبی برای دادههای ثقل دریایی در مدلسازی فرکانس بالای میدان ثقل زمین در مناطق دریایی بهشمار میرود. مشاهدات ثقل دریایی بدلیل تأثیرات محیطی همواره سطح نویز بالایی را با خود بههمراه دارند. همچنین با استفاده از این مشاهدات نمیتوان فرکانسهای بالای میدان ثقل زمین را در پوشش جهانی مدلسازی کرد. تانسور گرادیان جاذبه بهعنوان مشتقات مکانی مرتبه دوم پتانسیل جاذبه از فضا، اطلاعات بیشتری را نسبت به سایر اندازهگیریهای میدان ثقل زمین نظیر آنومالی جاذبه در اختیار قرار میدهد. بنابراین در این مقاله یک روش جدید برای تعیین تانسور گرادیان جاذبه در سطح دریا براساس ارتفاعسنجی ماهوارهای و دو روش مدلسازی بر مبنای توابع پایه شعاعی و اسپیلاینهای هارمونیک معرفی شده است.
بهمنظور بررسی موردی روشهای ارائه شده، تانسور گرادیان جاذبه در منطقۀ خلیج فارس بر مبنای مشاهدات ارتفاعسنجی ماهوارهای تعیین و نتایج آن ارائه شده است. با توجه به نتایج بهدست آمده برای تانسور گرادیان جاذبه، مشخص میشود که مدلسازی میدان ثقل زمین با استفاده از توابع پایه شعاعی نتایج بهتری را نسبت به مدلسازی بر مبنای توابع اسپیلاین هارمونیک بههمراه خواهد داشت.
A. R. Safari, M. A. Sharifi, H. Amin, I. Foroughi. A new approach for the determination of the gravitational gradient tensor using the observations from satellite altimetry Case Study: Persian Gulf. JGST 2013; 3 (2) :83-100 URL: http://jgst.issgeac.ir/article-1-32-fa.html
صفری عبدالرضا، شریفی محمدعلی، امین هادی، فروغی اسماعیل. ارائه روشی نوین برای تعیین تانسور گرادیان جاذبه با استفاده از مشاهدات ارتفاعسنجی ماهوارهای مطالعه موردی: خلیج فارس. علوم و فنون نقشه برداری. 1392; 3 (2) :83-100